De weg naar vrouwelijk leiderschap

Wij hebben allemaal onze eigen waarden, talenten en ervaringen die ons uniek en authentiek maken. En we hebben ook allemaal een dosis mannelijke en vrouwelijke energie in ons. Waar mannelijke energie meer gaat om onszelf te manifesteren in de wereld, om daadkrachtig te zijn en om lef te hebben, beschrijven we vrouwelijke energie meer als een zachte en ontvankelijke energie, die meer naar binnen is gericht. Een goede balans tussen beide energieën leidt tot meer en betere afstemming op onze omgeving en tot effectiever gedrag.

De huidige leiderschapsstijl binnen het bedrijfsleven, politiek en gezinsleven wordt nog veelal gedomineerd door mannelijke energie. Deze zorgt voor daadkracht, resultaat, competitie en financiële gedrevenheid. Maar leidt veelal ook tot een ‘ieder voor zich’ mentaliteit en gebrek aan aandacht voor de ander. Het vernieuwende leiderschap dat nodig is, vraagt veel meer om vanuit empathie te kijken naar het grote geheel en is meer gericht op verbinding. Een betere balans is nodig tussen de mannelijke en vrouwelijke manier van leiderschap. Om dit te bereiken is het belangrijk dat met name facetten van het vrouwelijk leiderschap een breder gedragen erkenning krijgen.

Vrouwelijk leiderschap gaat dus niet alleen over vrouwen die aan de top staan of daar willen komen in het bedrijfsleven. Vrouwelijk leiderschap gaat over leidinggeven aan jezelf vanuit je vrouw zijn. Het bewustzijn van wie jij bent als authentieke vrouw waarbij jij handelt vanuit jouw unieke en individuele kracht en onderliggende waarden. Jij verbindt je met je vrouwelijke energie, je creëert een bedding en innerlijke kracht zodat jij jouw leiderschapskwaliteiten kunt neerzetten in je persoonlijke en professionele leven.

Veel vrouwen die wij spreken hebben moeite om alle ballen hoog te hoog in hun werk- en privéleven. Door zich aan te passen raken zij verwijderd van hun typische vrouwelijke kracht. Hun vrouwelijke kwaliteiten – zoals langetermijndenken met aandacht voor het grote geheel, samenwerken, aandacht voor sfeer, verbinding leggen, luisteren en inleving – raken ondergesneeuwd. Het rationele argument is de enige leidraad geworden, en het hart, en het ‘onderbuikgevoel’ hebben geen plek in de besluitvorming.  

Zijn we er klaar voor om de vrouwelijke kanten van leiderschap te accepteren?

Wat denk jij? Zijn we er klaar voor om de vrouwelijke kanten van leiderschap te accepteren en omarmen, en deze te zien als complementaire eigenschappen van leiderschap? Is de maatschappij klaar voor leiders die ook empathisch zijn en goed kunnen luisteren?

Een stapje terug in de tijd

Het idee dat vrouwelijke karakteristieken geen leiderschap uitstralen zit diep gegrond in onze westerse maatschappij en politieke en literaire tradities. Romeinse oratoren, die meenden dat hoge (vrouwelijke) stemmen ‘lafheid’ uitdrukten, en, beroemde romanciers vonden dat vrouwenstemmen de taal vervuilden omdat ze klonken ‘als het loeien van koeien’. Niet alleen zijn dit toonbeelden van ongelijkheid die heersten tussen man en vrouw, ook laat dit zien hoe deze ideeën onbewust nog doorwerken in onze huidige begrip van goede leiderschapskwaliteiten. De Britse classica Mary Beard, toont in haar boek ‘Women & Power’ hoe onze ideeën over welbespraaktheid en retorica nog altijd wortelen in een klassieke traditie in ons huidige systeem. De vrouwelijke stem wordt wegzet als afwijkend van de norm.

Van vrouwen wordt veel vaker gezegd dat ze piepen, janken, krijsen of kakelen, Mary Beard.

Over Elizabeth Warren, een senator in de Verenigde Staten, is gezegd dat haar stem ‘Onverdraagbaar schril’ is, en ook Jacinda Ardern, de premier van Nieuw Zeeland, werd aangevallen op haar stem. Na haar toespraak over de aanslagen in Christchurcen tweette de Australische tv-presentator Sam Newman: ‘Goddank zegt de premier van NZ dat ze de naam van de terrorist niet zal noemen. Hoe afgrijselijk is haar accent?’ Zo moffelde hij Arderns boodschap weg en bracht hij haar authoriteit in discridiet door te klagen over haar stemgeluid. Een oude truc om niet te hoeven luisteren. De stemklank van vrouwelijke politici of leiders zou ‘geen autoriteit’ hebben. Maar wat heeft autoriteit en de klank van de stem met elkaar te maken? Niets! Autoriteit is iets wat we elkaar toekennen, het is cultureel. En blijkbaar kennen we nog onvoldoende autoriteit toe aan vrouwenstemmen.

Hoe lossen vrouwen het uitstralen van autoriteit nu vaak op?

Een veel voorkomende manier is het imiteren van de man. Margaret Thatcher werd bijvoorbeeld getraind om lager te spreken omdat haar vrouwelijke stem haar in de weg zou staan naar succes. Ook zie je dat vrouwelijk leiders in de politiek die zich vrouwelijk gedragen vaak onder een vergrootglas liggen. Ieder afwijkend detail, afwijkend van de man en de huidige norm van leiderschap wordt uitvergroot en kan rekenen op uitgebreid mediacommentaar.De keuze voor het imiteren van mannelijk gedrag is dus best logisch. Maar ook daar zit een keerzijde aan. Sla je door in mannelijkheid en laat je te weinig vrouwelijkheid zien dan wordt je daar weer op afgerekend door de media en mannelijke collega’s en kun je zomaar bestempeld worden als ‘ijskonijn’. Is je uiterlijk daarentegen te vrouwelijk of sexy, dan straal je geen macht uit en word je niet serieus genomen.

Mannelijk versus vrouwelijk

Veel vrouwelijke leiders proberen de balans te vinden tussen mannelijk (masculien) en vrouwelijk (feminien) gedrag. Een voorbeeld hiervan is Theresa May. Maar ook bij haar zie je hoe moeilijk het is. De een noemt haar een ijskoningin, terwijl de ander haar vergelijkt met een warme en intuïtieve vrouw.

Jacinda Ardern daarentegen valt op omdat ze zich juist níet conformeert aan het rolmodel van mannelijk leiderschap. Ze draagt jurken, rokken, prints en kleuren, en opvallende sieraden. Ze glimlacht veelvuldig en lijkt geen moeite te doen om haar stem geforceerd laag te houden. In plaats van nadrukkelijk ‘haar mannetje te staan’ of de confrontatie te zoeken, stelt ze zich uitermate vriendelijk, menselijk en benaderbaar op.

In plaats van zich te pantseren, spreekt de premier publiekelijk over haar grote nervositeit en haar impostorsyndrome (de angst om door de mand te vallen). Wordt ze aangevallen of beschimpt, dan antwoordt ze met zelfspot.

Het idee dat macht niet samen kan gaan met compassie, mildheid en empathie is iets wat ik weiger te accepteren, Jacinda Ardern, Premier van Nieuw Zeeland

In een tijd van politieke verharding helpt deze premier ruimte te scheppen voor een nieuw soort leider. En dat is ruimte waar zowel mannelijke als vrouwelijke leiders van kunnen profiteren. Ardern is net zoals Obama een rolmodel in het leidinggeven vanuit hun eigen kracht, kwaliteiten en waarden. Daar waar Ardern een toonbeeld is van vrouwelijke energie, zet ook Obama kanten van zijn vrouwelijke energie in. Hij is empathisch, mild en een familieman.

Steeds meer rolmodellen

Gelukkig zijn er naast Ardern en Obama steeds meer rolmodellen in organisaties en het dagelijks leven. Mannen en vrouwen die vanuit hun eigen kwaliteiten, krachten en waarden de balans, hoe deze voor eenieder ook is, tussen mannelijke en vrouwelijke energie hebben ingebed in wie zij zijn als persoon en als leider. Graag stimuleren wij mannen, maar met name vrouwen om ook de vrouwelijke kanten van zichzelf te omarmen. Wij zijn daarom benieuwd hoe jij vrouwelijk leiderschap inzet in jouw persoonlijke en zakelijke leven. Heb jij helder wat jouw kwaliteiten, krachten en waarden zijn en hoe je vanuit hier kunt leidinggeven?

Jouw weg naar vrouwelijk leiderschap

Om je op weg te helpen hebben we hieronder een aantal vragen die je voor jezelf kunt beantwoorden om jouw vrouwelijk leiderschap in kaart te brengen en verder te ontplooien:

Wil je in korte tijd je bewustzijn vergroten van wie jij bent als authentieke vrouw? Ga mee naar de bergen. De bergen zijn als een spiegel en geven je in korte tijd antwoorden op wat jouw unieke en individuele kwaliteiten en waarden zijn en hoe jij je kunt verbinden met je vrouwelijke energie en innerlijke kracht zodat jij jouw leiderschapskwaliteiten kunt neerzetten in je persoonlijke en professionele leven.